Tradities

Dit zijn de meest gebruikelijke en belangrijkste Día de los Muertos tradities:

• Maken van ofrenda (altaar) met offers
• Bezoeken, schoonmaken, en decoreren graven op kerkhof
• Verhalen vertellen over de overledene
• Eten bereiden, voor bij het altaar
• Maken of kopen van calavares azucare (suikerschedels), papel picado en pan de muerto (brood van de doden)

De meest bekende symbolen van Día de los Muertos zijn de vrolijke schedels en skeletten, die het straatbeeld versieren in de aanloop naar het festival. Het prominente gebruik van schedels en botten tijdens Día de los Muertos gaat terug naar de tijd van de Azteken. De viering van Día de los Muertos is niet compleet zonder de volgende elementen:

• Suikerschedels
• Skeletten
• Altaren en ofrendas
• Cempasuchil
• Papel picado
• Pan de Muerto

 

Suikerschedels

Suikerschedels versieren de altaren en graven tijdens Día de los Muertos. Suikerschedels vertegenwoordigden een overleden ziel, met de naam geschreven op het voorhoofd worden ze geplaatst op het altaar (ofrenda) of grafsteen om de terugkeer van een bepaalde geest te eren.

Traditioneel zijn suikerschedels met de hand gegoten en versierd. Suikerschedels zijn arbeidsintensief en worden in zeer kleine batches gemaakt. Traditionele snoepmakers werken 4-6 maanden vooruit om voldoende koopwaar te hebben. Tegenwoordig worden suikerschedels steeds vaker in massa geproduceerd.

Door de jaren heen zijn de suikerschedels steeds kleurrijker en creatiever geworden. In de jaarlijkse Feria del Alfeñique proberen ambachtslieden en liefhebbers deze kunstvorm levend te houden door hun creaties te tentoonstellen. Dankzij het internet kan nu iedereen leren om een suikerschedel te maken, een leuke activiteit voor jong en oud.

De oorsprong van de Mexicaanse suiker schedels is gekoppeld aan de geschiedenis van suiker in Mexico. Suiker werd voor het eerst geïntroduceerd in Meso-Amerika vóór “Mexico” zelfs bestond als een land. Toen de Spaanse kolonisators arriveerden in 1521, ontdekten ze al snel dat de omstandigheden in de “Nieuwe Wereld” perfect waren voor de teelt van suiker op een massale schaal.

Het maken van suikerschedels is eigenlijk een Europese traditie. Suikerkunst werd naar de Nieuwe Wereld gebracht door Italiaanse missionarissen in de 17e eeuw. Mexicanen hadden niet veel geld om luxe geïmporteerde Europese kerkdecoraties te kopen, maar ze hebben wel veel suiker! Van de kerkbroeders leerden ze hoe ze suikerkunst konden maken voor hun religieuze feesten. Dit is waarschijnlijk de reden waarom suiker schedels zo populair werden door de eeuwen heen.

 

Skeletten

Tijdens Día de los Muertos zijn overal skeletten te zien en te koop. Ze zijn gemaakt van papier-maché, karton, hout, klei, tin of plastic. Deze skeletten zijn meestal lang, mager, grappig en breed grijnzend. Ze portretteren de doden zoals ze waren, in alledaagse activiteiten, hobby’s en beroepen.

Calaveras (skeletten) werden populair dankzij politiek tekenaar José Guadalupe Posada (1852-1913). Zijn satirische tekeningen van skeletten waren een waarschuwing aan de Mexicanen. Hij wilde laten zien dat de dood geen onderscheid maakt, jong/oud, arm of rijk: dood is iedereen gelijk. Na Posadas dood, werden zijn skelet cartoons nauw verbonden met de viering en populariteit van Día De Los Muertos.

¡La calavera de la Catrina, een vrolijke dame met een grote versierde hoed, is waarschijnlijk de meest beroemde creatie van Posada. Het beeld en de vrouw in de dood gaat terug naar de oude Azteekse periode. Posada haalde zijn inspiratie uit Mictecacihuatl, de godin van de dood en de vrouw van de onderwereld.

Voor de Azteken symboliseert de schedel de dood en wedergeboorte. De Azteken vierden Dia de los Muertos ter ere van hun godin Mictecacihuatl,   ook bekend als Dame van de Dood. Mictecacihuatl was de koningin van Mictlan, de onderwereld. In deze onderwereld was zij de bewaarster van botten.

La Catrina is het symbool geworden van Día de los Muertos en de Mexicaanse bereidheid om de dood uit te lachen. Catrin(a) is jargon voor goed gekleed. La Catrina werd een symbool tijdens de Mexicaanse Revolutie, die in 1910 begon. Tussen 1947-1948 moderniseerde kunstenaar Diego Rivera haar. Hij gaf haar een lichaam, kleedde haar met jurk en veren boa en noemde haar La Catrina.

 

Dierlijke calaveras & calacas

Dierlijke skeletten en schedels zijn een veel voorkomende element tijdens Día de los Muertos. Op het altaar vertegenwoordigen ze een overleden huisdier of nagual. In Mexico wordt aangenomen dat honden de weg leiden naar het hiernamaals en als je goed was voor je hond op Aarde, deze je zal komen halen wanneer je overlijd en je veilig zal leiden naar het hiernamaals.

Dieren werden geëerd en vereerd door de Azteken, omdat zij de heilige onderlinge afhankelijkheid tussen de mensheid en de dierenwereld erkenden. Ze geloofden dat een persoon bij de geboorte een nagual krijgt, een dierlijke geestelijke metgezel, die gedurende het hele leven aan hun zijde zou zijn. Zelfs vandaag de dag, zijn de inheemse mensen zich terdege bewust van het feit dat we zonder onze dierlijke familieleden zouden ophouden te bestaan. Onze dierlijke verwanten verdienen daarom dezelfde offers als onze voorouders.

 

Ofrenda

Het bouwen van een altaar is een belangrijk onderdeel van het vieren van Día de los Muertos in Mexico. Door het hele land bouwen gezinnen altaren in hun huizen in de weken voorafgaand aan 1 november, als een manier om hun overleden dierbaren te eren en herinneren. De altaren worden versierd met foto’s, relikwieën, bloemen en slingers. Dit gaat gepaard met veel creativiteit en staat bol van de symboliek. Men gelooft dat de geesten worden aangetrokken door hun vorige huis, bezittingen en de liefde die zij voelen van hun families.

Een altaar bestaat standaard uit:

• kaarsen
• verse bloemen of bloemblaadjes (meestal Goudsbloemen)
• wierrook
• water & zout
• foto’s en memorabilia
• favoriete eten en drinken
• suiker schedels
• brood van de doden
• heilige beelden (meestal de maagd van Guadelupe)

Tegenwoordig worden er ook altaren gemaakt in bibliotheken, musea en klaslokalen in zowel Mexico als de Verenigde Staten, als een manier om Mexicaanse tradities te eren en het stimuleren van wederzijds cultureel begrip.

 

Flor de muerto bloemen voor de doden

Bloemen, zowel echte als van papier, spelen een belangrijke rol tijdens de viering van Día de los Muertos. Men gelooft dat de felle kleuren en lekkere geuren de geesten van de doden vrolijk stemmen, hen verleidt en helpt om hun weg naar huis terug te vinden. De bloemen worden gebruikt in bogen, kruizen en slingers die de altaars versieren.

De bloemen die traditioneel gebruikt worden voor de festiviteiten zijn sterke geurende en uitbundige bloeiers die tijdens de herfst overal in Mexico verkrijgbaar zijn.

Cempasuchil (Mexicaanse Goudsbloem) staat bekend als de bloem van de dood en is onlosmakelijk verbonden met Día de los Muertos. De Cempasuchil was de heilige bloem die de Azteken gebruikten om hun overledenen te gedenken. Van felgeel tot dieporanje symboliseert deze sterk geurende bloem de zonnestralen.

Terciopelo Rojo (Hanekam) symboliseert het bloed van Jesus christus en wordt speciaal voor Día de los Muertos gekweekt.

De Azteken gebruikten de heilige bloem niet alleen voor decoratieve doeleinden, maar ook als geneesmiddel. De bloemen zijn eetbaar en de Azteken gebruikten ze om de hik en bliksemslachtoffers te genezen. In veel streken worden de bloemen nog steeds voor medicinale doeleinden gebruikt. De bloemblaadjes worden gegeten of er wordt thee van getrokken.

Leer hier hoe je bloemen van papier maakt

 

 

Papel Picado

Kleurrijke slingers van papel picado (Spaans voor geperforeerd papier) versieren de straten, huizen en ofrendas tijdens de viering van Día de los Muertos. Papel picado zijn traditioneel gemaakt van tissuepapier met hamer en beitel.

Vanwege hun kwetsbaarheid en de tijd om papel picado te maken, symboliseren ze de vergankelijkheid van het leven. Papel Picado zijn bedoeld om van te genieten, totdat ze uit elkaar vallen of tijd is om ze neer te halen.

Voor Día de los Muertos zijn papel picado voorzien van humoristische afbeeldingen van schedels en skeletten. Hard roze, oranje en paars zijn de belangrijkste tinten voor de Dag van de Doden viering.

Traditionele Día de los Muertos papel picado beeldtaal bestaat uit:

• glimlachende suikerschedels
• dansende skeletten
• drinken en/of feestende skeletten
• bruid en bruidegom skeletten
• skeletten te paard, met hond, in een auto of rijdend op een fiets
• skeletten die zingen en instrumenten bespelen

Leer hier hoe je een papel picado maakt

 

Pan de Muerto brood van de doden

Vanaf begin oktober zijn bij bakkerijen over het hele land Pan de Muerto (Dag van de Doden brood) te verkrijgen. Pan de muerto is een rijk gevulde koffiecake, gemaakt met meel, boter, suiker, eieren, sinaasappelschil, anijs en gist. Het brood is versierd met meringue of stroken deeg die de botten simuleren en aan de bovenkant een klein rond stuk deeg dat de schedel symboliseert. Deze broden worden gegeten en geplaatst als offer bij het altaar en het graf.

Leer hier hoe je pan de muerto maakt

 

 

Día de los Muertos de feiten op rij:

Wat is Día de los Muertos (Dag van de Doden)?

Día de los Muertos (Spaans voor Dag van de Doden) is een Mexicaanse volkstraditie en feestdag die ieder jaar wordt gevierd tussen 31 oktober en 2 november. De geesten van overleden dierbaren worden uitgenodigd terug te keren naar aarde om voor een aantal uren fijne herinneringen op te halen. Een jaarlijkse reünie tussen de levenden en de doden. Día De Los Muertos is een tijd om eer te bewijzen aan degene die niet meer onder ons zijn familie, vrienden, voorouders maar ook om dankbaar te zijn voor je eigen leven. Dus in wezen het vieren van de dood is het vieren van het leven.

 

Wanneer word Día de los Muertos (Dag van de Doden) gevierd?

Er is niet slechts één dag van de Doden, maar twee. Volgens de Mexicaanse folklore, openen de poorten van de hemel om middernacht op 1 november en komen de geesten van alle overleden kinderen (Angelitos) terug naar huis, om zich te herenigen met hun familie voor 24 uur. De volgende dag, komen de geesten van de volwassenen ook terug om ons te bezoeken.

¡De voorbereidingen voor Día de los Muertos beginnen vaak weken van te voren. Gedurende de maand oktober worden de winkels en markten gekenmerkt door het aanbod van speciale etenswaren, bloemen, decoraties en calaveras.

 

Wie vieren Día de los Muertos?

Día de los Muertos groeit de afgelopen jaren in populariteit. De traditie heeft zich verspreid van Mexico naar Amerika en ver daarbuiten. Steeds meer mensen, hoewel niet direct verbonden met de Mexicaanse cultuur, voelen zich aangetrokken tot het concept en de beeldtaal van Día de los Muertos.

 

Waar wordt Día de los Muertos (Dag van de Doden) gevierd?

Día de los Muertos wordt zowel in het openbaar als in huiselijke kring gevierd. Families komen samen en bouwen thuis een altaar ter eren van hun overleden dierbaren. Op het kerkhof worden de graven schoongemaakt en versierd. ‘s Nachts wordt er gezongen en gedanst ter eren van de doden.

In openbare gebouwen worden altaren gebouwd te eren van belangrijke personen. Op veel plaatsen worden er processies en parades gehouden. Ook zijn er speciale markten en braderieën waar traditioneel snoepgoed en snuisterijen worden verkocht die als offers worden gebruikt.

 

Hoe wordt Día de los Muertos (Dag van de Doden) gevierd?

Día de los Muertos gaat gepaard met talloze bijzondere tradities die een nogal uitbundig karakter hebben. Toch is het bovenal een familieaangelegenheid. Naast de religieuze aspecten, spelen creativiteit zoals kunst en muziek daarin een belangrijke rol. De specifieke invulling die aan dit feest gegeven wordt verschilt van streek tot streek, maar de algemene betekenis blijft meestal hetzelfde. In huizen, scholen en publieke ruimten worden altaren opgesteld met foto’s van geëerde overledenen, samen met voedsel, drank en persoonlijke bezittingen. Deze items laten de geesten weten dat ze naar de juiste plek zijn teruggekomen. Ook de begraafplaatsen komen tot leven met mensen die hun naasten herdenken met kaarsen, bloemen en muziek. ’s Nachts houden families een wake, delen herinneringen en vertellen verhalen over hun geliefde dierbaren. Tijdens Día de los Muertos spelen kinderen “uitvaartje” met speelgoeddoodskisten en skeletpoppen die begrafenisondernemers vertegenwoordigen. In sommige regio’s uiten de festiviteiten zich in kleurrijke parades door versierde straten. Mensen verkleden en schminken zich speciaal voor deze gelegenheid als wandelende skeletten.

 

Waarom wordt Día de los Muertos (Dag van de Doden) gevierd?

Hoewel Mexicanen rouwen om hun overleden dierbaren en ze hun missen, ze geloven ook dat de dood slechts een verlengstuk is van het leven. Het maakt deel uit van een natuurlijk proces maar het is geen einde. De traditie van Día de los Muertos is een betekenisvolle herinnering aan de connectie tussen leven en dood, tussen de levenden en de doden.

De voorbereidingen voorafgaande het festival spelen een belangrijke rol in het feestproces. Van het bouwen van een altaar, het bereiden van speciale gerechten, tot het samenkomen van families en vrienden thuis en op het kerkhof.

Een ander belangrijk aspect van de viering is de afsluiting die het biedt voor gezinnen die in het voorgaande jaar een dierbare hebben verloren. Zonder balseming, moet een begrafenis binnen 24 uur plaats vinden. Er is dan vaak te weinig tijd voor aanvaarding of verwerking van het verdriet. Het treffen van de voorbereidingen voor de terugkeer van de ziel van de dode biedt nabestaanden de gelegenheid om het verdriet om te zetten in acceptatie.

¡ Geheel onterecht wordt Día De Los Muertos met Halloween in verband gebracht. Hoewel de viering in dezelfde periode valt gaat de oorsprong van Halloween terug naar het oude Keltische feest van Samhain, waar mensen zich verkleden en vreugdevuren maakten om geesten en spoken te verjagen.

Het skelet is voor zowel Día De Los Muertos als Halloween een sterk symbool, de betekenis is heel verschillend. Voor Día De Los Muertos is het geen macaber symbool, maar representeert het skelet de dood die op een speelse wijze de levenden nabootst. Mexicanen zien het skelet als iets grappigs en vriendelijk in plaats van eng en spookachtig.